Aqualung อุปกรณ์ดำน้ำที่เก่าแก่ที่สุดในโลก และอนาคตที่ยังไม่ชัดเจน

Aqualung คือชื่อที่อยู่คู่กับการดำน้ำแบบสกูบา (SCUBA) มาเกือบศตวรรษ เป็นแบรนด์ที่สร้างการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญที่ทำให้นักสำรวจใต้น้ำมีอิสระในการเคลื่อนไหวได้อย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน อย่างไรก็ตาม แม้จะมีประวัติศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่ แต่องค์กรในปัจจุบันกลับต้องเผชิญกับคลื่นลมมรสุมทางการเงินและความไม่แน่นอนด้านการเป็นเจ้าของ

ปีก่อตั้งและผู้ก่อตั้ง

• ปีก่อตั้งและผู้ก่อตั้ง (ที่แท้จริง):

  • การประดิษฐ์: อุปกรณ์ "Aqua-Lung" ถูกประดิษฐ์ขึ้นในช่วงฤดูหนาวปี ค.ศ. 1942–1943 ในประเทศฝรั่งเศส โดยวิศวกรชาวฝรั่งเศสชื่อ Émile Gagnan และเรือเอก Jacques Cousteau (ฌาคส์-อีฟส์ คูสโต)

  • ผลิตภัณฑ์เชิงพาณิชย์: บริษัทผู้ผลิตเพื่อจำหน่ายเชิงพาณิชย์ ก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1946 ภายใต้ชื่อ La Spirotechnique ซึ่งเป็นแผนกหนึ่งของบริษัท Air Liquide

  • สินค้าชิ้นแรก: สินค้าที่สร้างชื่อเสียงและถือเป็น "Aqua-Lung" ตัวแรกที่ผลิตจำนวนมากคือ CG45 (C สำหรับ Cousteau, G สำหรับ Gagnan และ 45 สำหรับปี 1945 ที่ได้รับสิทธิบัตรใหม่) ซึ่งเป็นเครื่องควบคุมแรงดันอากาศสำหรับดำน้ำแบบสองสาย (twin-hose regulator)

• Air Liquide คือใคร?

  • Air Liquide เป็นบริษัทสัญชาติฝรั่งเศสที่ก่อตั้งในปี ค.ศ. 1902 และเป็นผู้นำระดับโลกในด้านการผลิตก๊าซอุตสาหกรรมและบริการที่เกี่ยวข้อง

  • บทบาทต่อ Aqualung: บิดาของภรรยาของ Cousteau เป็นผู้บริหารของ Air Liquide ซึ่งทำให้ Cousteau ได้พบกับ Émile Gagnan ที่เป็นวิศวกรของบริษัท ซึ่งกำลังพัฒนาวาล์วควบคุมแก๊สอัตโนมัติเพื่อรับมือกับการขาดแคลนเชื้อเพลิง Air Liquide ได้ให้ทุนสนับสนุนและเป็นบริษัทแม่ที่ก่อตั้ง La Spirotechnique เพื่อผลิตและจำหน่ายอุปกรณ์ Aqua-Lung ในช่วงแรก

การดำเนินการตลาดและยี่ห้อต่างๆ ในกลุ่ม

• การดำเนินการตลาดทั่วโลก:

  • ช่วงปี 1950s: การขยายตัวสู่ตลาดโลกเริ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในสหรัฐอเมริกา

    • ค.ศ. 1950: René Bussoz ได้รับสิทธิ์แต่เพียงผู้เดียวในการขายผลิตภัณฑ์ Aqua Lung ในสหรัฐอเมริกา ภายใต้ชื่อ USDivers

    • ค.ศ. 1952: ก่อตั้ง U.S. Divers Company และจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า Aqua-Lung ในสหรัฐฯ

    • ค.ศ. 1956: Air Liquide เข้าซื้อ U.S. Divers Company อย่างเป็นทางการ ถือเป็นการเริ่มต้นการขยายกิจการไปสู่ระดับนานาชาติอย่างจริงจัง โดยมีสำนักงานในหลายประเทศ เช่น ญี่ปุ่น เยอรมนี สหราชอาณาจักร และออสเตรเลีย

  • การตลาดด้านการทหาร (Military & Professional):

    • Aqualung มีความผูกพันกับการทหารและหน่วยงานมืออาชีพมาตั้งแต่ยุคแรก โดยกองทัพเรือฝรั่งเศสอนุญาตให้มีการจัดตั้งกลุ่มวิจัยใต้น้ำโดยใช้อุปกรณ์ Aqualung

    • บริษัทมีแผนกเฉพาะชื่อ Aqualung Military Professional Division (Aqualung MilPro) ที่มุ่งเน้นการวิจัย พัฒนา และจัดหาอุปกรณ์ดำน้ำคุณภาพสูงสำหรับหน่วยงานทหาร (เช่น US NAVY, กองกำลังพันธมิตร) ตำรวจ หน่วยกู้ภัย และนักดำน้ำมืออาชีพทั่วโลก เป็นปัจจัยที่ทำให้แบรนด์มีความน่าเชื่อถือด้านคุณภาพและความทนทาน

• ยี่ห้อต่างๆ ในกลุ่ม Aqualung (Timeline โดยละเอียด):

  • ยุคเริ่มต้น (1946 - 1990s):

    • La Spirotechnique: ชื่อดั้งเดิมของบริษัทในฝรั่งเศสภายใต้ Air Liquide

    • U.S. Divers Company: แบรนด์ในสหรัฐอเมริกา

    • Technisub: แบรนด์จากอิตาลี (ส่วนใหญ่เป็นหน้ากาก, ตีนกบ)

    • SeaQuest: แบรนด์อุปกรณ์ควบคุมการลอยตัว (BCD)

    • Deep See: แบรนด์อุปกรณ์เสริมและชุดดำน้ำ

    • Apeks: แบรนด์เครื่องควบคุมแรงดันอากาศระดับพรีเมียมจากสหราชอาณาจักร (เข้ากลุ่มช่วงปลายศตวรรษที่ 20)

  • ยุคการรวมแบรนด์ (ค.ศ. 1998):

    • มีการรวมแบรนด์ต่างๆ เข้ามาอยู่ภายใต้ชื่อหลักคือ Aqua Lung (เปลี่ยนโลโก้จากสีดำ-เหลือง เป็นคลื่นสีน้ำเงิน) เพื่อสร้างเอกลักษณ์ของแบรนด์ที่ชัดเจนยิ่งขึ้น

การเปลี่ยนแปลงเจ้าของและปัญหาทางการเงิน

• Montagu คือใคร?

  • Montagu Private Equity คือบริษัทหุ้นส่วนจำกัด (Private Equity) ที่เน้นการลงทุนในธุรกิจที่ไม่ใช่ส่วนงานหลัก (Carve-out)

  • บทบาทต่อ Aqualung: ในปี ค.ศ. 2017 Montagu ได้เข้าซื้อกิจการ Aqua Lung จาก Air Liquide เพื่อให้ Aqua Lung ดำเนินธุรกิจในฐานะบริษัทอิสระเต็มรูปแบบ (Stand-alone business)

• ปัญหาด้านการเงินกับกลุ่มกองทุน (2020s):

  • Aqualung ประสบปัญหาทางการเงินอย่างหนักภายใต้การบริหารของ Montagu เนื่องจากปัจจัยหลายประการ เช่น ปัญหาการเปลี่ยนผ่าน (Carve-out), ความต้องการของตลาดที่ผันผวน, การพึ่งพาการจัดซื้อของรัฐบาล และปัญหาซัพพลายเชน โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่เลวร้ายลงจากวิกฤตการณ์โควิด-19

  • ค.ศ. 2020: ต้องขอเงินกู้ฉุกเฉิน

  • ค.ศ. 2021: ภาระหนี้สูงถึง 13.6 เท่าของ EBITDA (กำไรก่อนหักดอกเบี้ย ภาษี ค่าเสื่อมและค่าตัดจำหน่าย)

  • กลุ่มกองทุน: Montagu พยายามแก้ไขสถานการณ์โดยการอัดฉีดเงินทุนเพิ่มและกู้ยืมเงินก้อนใหม่จากกลุ่มเจ้าหนี้หลายราย

• Baring คือใคร?

  • Barings เป็นบริษัทจัดการการลงทุน (Investment Manager) ไม่ใช่บริษัทหุ้นส่วนจำกัดแบบ Montagu ในบริบทของ Aqualung

  • บทบาทต่อ Aqualung: Barings เป็นหนึ่งในเจ้าหนี้รายใหญ่ (โดยเฉพาะผู้ให้กู้เงินกู้ที่มีลำดับการชำระคืนรอง) ให้กับ Aqualung

  • สถานการณ์วิกฤต: ในช่วงปี ค.ศ. 2023 Aqualung ตกอยู่ในสถานการณ์ที่ต้องมีการปรับโครงสร้างหนี้ โดยมีเจ้าหนี้อย่าง Barings เสนอแผนเพื่อเข้าควบคุมกิจการเพื่อแลกกับการปรับโครงสร้างหนี้ (Debt-for-equity swap) ซึ่งทำให้ Barings กลายเป็นผู้ควบคุมกิจการแทน Montagu

ปัจจุบัน Head เป็นเจ้าของ

• การเข้าครอบครอง (ล่าสุด):

  • ค.ศ. 2024 (ช่วงกลางปี): HEAD Group ได้รับการประกาศให้เป็นผู้ชนะในการประมูลเข้าซื้อกิจการ Aqualung Group ซึ่งถูกศาลพาณิชย์ของฝรั่งเศสสั่งพิทักษ์ทรัพย์ (Receivership) ในเดือนพฤษภาคม

  • ข้อเสนอ: HEAD Group ได้เสนอแพ็กเกจกอบกู้กิจการมูลค่ากว่า €50 ล้าน พร้อมแผนการบูรณาการที่ครอบคลุม

• Head Group คือใคร?

  • Head Sport GmbH เป็นบริษัทผลิตอุปกรณ์กีฬาจากสหรัฐอเมริกา-ออสเตรีย ก่อตั้งในปี ค.ศ. 1950 โดย Howard Head

  • ความเชี่ยวชาญ: มีชื่อเสียงในด้านกีฬาหลายประเภท เช่น สกี เทนนิส (เป็นผู้ผลิตแร็กเกตอะลูมิเนียมรุ่นแรกๆ)

  • กลุ่มธุรกิจดำน้ำ (Water Sports): HEAD เป็นเจ้าของแบรนด์อุปกรณ์ดำน้ำที่สำคัญอยู่แล้ว รวมถึง:

    • Mares: แบรนด์อุปกรณ์ดำน้ำครบวงจร

    • SSI (Scuba Schools International): องค์กรฝึกสอนดำน้ำระดับโลก

    • Zoggs: แบรนด์ชุดว่ายน้ำ

  • ผลกระทบ: การเข้าซื้อ Aqualung (ซึ่งรวมถึงแบรนด์ชั้นนำอย่าง Apeks และ Aquasphere) โดย HEAD Group ทำให้เกิดการรวมอำนาจครั้งใหญ่ในอุตสาหกรรมดำน้ำระดับพรีเมียม ซึ่งส่งผลต่อการแข่งขันในตลาด

สินค้าที่สร้างชื่อเสียงให้กับ Aqualung

Aqualung ได้สร้างอุปกรณ์ดำน้ำที่ทรงอิทธิพลมากมาย แต่ที่โดดเด่นและเป็นตำนานได้แก่:

• Aqua-Lung (CG45): เครื่องควบคุมแรงดันอากาศแบบสองสายรุ่นแรกที่ผลิตจำนวนมาก ซึ่งเป็นรากฐานของการดำน้ำแบบสกูบาสมัยใหม่ ทำให้มนุษย์สามารถเคลื่อนที่ใต้น้ำได้อย่างอิสระและดำน้ำได้ลึกขึ้น

• Calypso Regulator (ค.ศ. 1961): เครื่องควบคุมแรงดันอากาศแบบ Single-Hose ที่ทันสมัย ซึ่งพัฒนาประสิทธิภาพและความน่าเชื่อถือของอุปกรณ์ดำน้ำ

• Legend Series Regulator: เครื่องควบคุมแรงดันอากาศระดับพรีเมียมที่ขึ้นชื่อเรื่องประสิทธิภาพสูงและเสถียรภาพในการหายใจ โดยเฉพาะในสภาพน้ำเย็น (ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการพัฒนาต่อยอดมาจนถึงปัจจุบัน)

• Aqualung Elan BCD (ค.ศ. 1988): หนึ่งในอุปกรณ์ควบคุมการลอยตัว (BCD) รุ่นแรกๆ ที่ออกแบบมาสำหรับสรีระของผู้หญิงโดยเฉพาะ

• Apeks Regulators: แบรนด์ในเครือที่ผลิตเครื่องควบคุมแรงดันอากาศสำหรับน้ำเย็นและเทคนิคอลไดฟ์วิ่ง (Technical Diving) ซึ่งได้รับความไว้วางใจจากนักดำน้ำมืออาชีพและทหารทั่วโลก

บทสรุป: อนาคตที่ยังไม่ชัดเจนของ Aqualung

Aqualung ยืนหยัดอย่างภาคภูมิในฐานะผู้บุกเบิกในอุตสาหกรรมการดำน้ำ โดยเป็นแบรนด์ที่มีรากฐานมาจากการประดิษฐ์ทางประวัติศาสตร์ของ Cousteau และ Gagnan ซึ่งปฏิวัติการสำรวจใต้น้ำตลอดไป บริษัทได้เติบโตจากแผนกเล็กๆ ภายใต้บริษัทก๊าซยักษ์ใหญ่อย่าง Air Liquide ขยายอาณาจักรผ่านแบรนด์ต่างๆ ทั่วโลก อย่างไรก็ตาม ประวัติศาสตร์อันยิ่งใหญ่ไม่ได้เป็นหลักประกันความมั่นคงในโลกธุรกิจที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ในช่วงปี 2020s Aqualung ภายใต้การบริหารของกองทุน Private Equity อย่าง Montagu ได้เผชิญกับปัญหาสภาพคล่องทางการเงินและหนี้สินที่ท่วมท้น เนื่องมาจากปัญหาซัพพลายเชนและปัจจัยภายนอก ส่งผลให้บริษัทต้องเข้าสู่กระบวนการปรับโครงสร้างหนี้ จนกระทั่งเจ้าหนี้รายใหญ่อย่าง Barings เข้ามามีบทบาทแทน

จุดเปลี่ยนที่สำคัญที่สุดเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 2024 เมื่อ HEAD Group เจ้าของแบรนด์คู่แข่งอย่าง Mares และองค์กรฝึกสอน SSI เข้าซื้อกิจการ Aqualung Group ในกระบวนการพิทักษ์ทรัพย์ การเข้าซื้อกิจการนี้ช่วยให้ Aqualung รอดพ้นจากความล้มเหลวทางการเงิน แต่ก็สร้างภูมิทัศน์ใหม่ให้กับอุตสาหกรรมดำน้ำ

อนาคตที่ยังไม่ชัดเจน:

การรวมกันของสองยักษ์ใหญ่ (Aqualung/Apeks กับ Mares/SSI) ภายใต้ร่มเงาของ HEAD Group อาจนำมาซึ่งการลงทุนที่จำเป็นเพื่อฟื้นฟูแบรนด์และนวัตกรรมใหม่ๆ ให้กับ Aqualung แต่ในขณะเดียวกันก็สร้างความกังวลอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้เกี่ยวกับ การผูกขาดในตลาดอุปกรณ์ดำน้ำระดับพรีเมียม ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อราคา การแข่งขัน และทางเลือกสำหรับนักดำน้ำทั่วโลก

ยกตัวอย่างเช่นตัวแทนจำหน่ายของ Aqualung ที่อยู่มาตั้งแต่แรก และยาวนานในประเทศไทยอย่าง Aquamaster นั้น ก็จะสิ้นสุดการเป็นตัวแทนจำหน่าย Aqualung และสินค้าในกลุ่มบริษัทเดียวกันในเดือนเมษายน ปี 2026 เป็นต้นไป และจะถูกเข้าจัดการโดย HTM Group ที่เป็นบริษัทลูกของ HEAD Group ในประเทศไทย ถือเป็นสิ่งที่สังเกตุได้จากการลดการแข่งขันในตลาดประเทศไทย แต่การจัด product portfolio นั้นก็ยังต้องจับตามองต่อไป

Aqualung รอดพ้นจากความเสี่ยงที่จะจมดิ่งลงสู่ความล้มเหลวทางการเงินแล้ว แต่ภารกิจต่อไปคือการพิสูจน์ว่าแบรนด์เก่าแก่แห่งนี้จะยังคงรักษาเอกลักษณ์และความเป็นผู้นำด้านนวัตกรรมเอาไว้ได้ ภายใต้การนำของเจ้าของคนใหม่ที่มองตลาดในแง่ของผลประโยชน์ทางธุรกิจโดยรวมของกลุ่มบริษัททั้งหมด